Dankowicz Szymon (1840–1910), kaznodzieja i nauczyciel religii mojżeszowej, ur. się w Częstochowie, skąd przeniósł się do Warszawy, gdzie wstąpił do Szkoły Głównej na wydział filozoficzny. Szkołę tę ukończył z tytułem magistra za pracę pt. O wpływie Awesty na kulturę ludów semickich. W r. 1862 wydał u Orgelbranda podręcznik do nauki religii mojżeszowej w języku hebrajskim i polskim i w tym czasie (zwłaszcza podczas studiów) należał do kółka młodzieży asymilacyjnej, grupującej się dokoła Merzbacha, Kraushara, Goldschmieda (syna kaznodziei i późniejszego obrońcy Kraszewskiego) i innych. W tym kółku reprezentował D. skrzydło prawe, mocno przywiązane do żydostwa. Wraz z resztą członków Kółka brał udział w manifestacjach l. 1861–1862 i był dwa razy ranny. Podczas aresztowań i branki zdołał uciec do Krakowa, gdzie został nauczycielem religii mojżeszowej. W odróżnieniu od swego poprzednika, Miezesa, wykładał D. swój przedmiot w języku polskim, czym pozyskał sobie względy władz szkolnych oraz inteligencji żydowskiej, która poparła go na urząd kaznodziei w postępowej synagodze (Tempel) zbudowanej w r. 1862. Mimo trudności ze strony Komitetu Starozakonnych (kahał), w którym prym wiedli ortodoksi, Wydział Szkolny (żydowski) Rady Miejskiej powołał D-a na urząd kaznodziei postępowej synagogi. Przeciw wprowadzeniu postępowego kaznodziei zaprotestował rabin Schreiber; sprawa oparła się o Namiestnictwo we Lwowie oraz o Ministerstwo Wyznań w Wiedniu, lecz zanim te władze zdołały ją rozstrzygnąć, i to na niekorzyść D-a, otrzymali Żydzi równouprawnienie (konstytucja austr. z r. 1867), zmieniono ustrój miasta, a także zreorganizowano ustrój kahału. D. został kaznodzieją, a równocześnie (po doktoracie na Uniw. Krak.) nauczycielem mojż. religii w gimnazjum krakowskim. Na żądanie władz szkolnych wydał ponownie swój podręcznik do nauki religii mojżeszowej, tym razem wyłącznie w języku polskim (Kr. 1873) a nadto wydrukował kilka kazań, z których najbardziej są znane dwa: Wiśnicz spalony (1869) i Kazanie na przeniesienie zwłok Kazimierza Wielkiego. W r. 1875 opuścił D. Kraków i objął urząd krajowego rabina w Bułgarii z siedzibą w Sofii, stąd przeniósł się kolejno do Strakonic (Morawy) i do Świecia na Pomorzu. Ostatnie lata życia spędził w Wiedniu, nie mogąc dla utraty słuchu pełnić nadal urzędu rabinicznego.
Bałaban, Historia Żydów w Krakowie i na Kazimierzu, 1936, II 710–3 i 796; Lippe Ch. D., Bibliographisches Lexikon, I 73 ss., nadto wiadomości podane przez córkę D-a, p. Herz w Warszawie.
Majer Bałaban